Op 1 december is HMC Innovatielab van start gegaan met een inspirerend bedrijvenbezoek. Het innovatielab is de naam van een project dat drie dagen telt en waarmee we op zoek gaan naar de leeromgeving van de toekomst voor het Hout- en Meubileringscollege. Circulariteit en innovatie spelen hierbij een belangrijke rol. De deelnemersgroep bestaat uit docenten, studenten en professionals die naast deze dag samen een hackathon gaan meemaken in de maanden februari en april van 2023.
Het is donderdag en lekker fris in de vroege decemberochtend en gelukkig ook droog. Twee studenten van de opleiding interieuradvisering staan als ik aankom voor het gebouw waar ByBorre is gevestigd in Amsterdam-West. Zij komen met de trein uit Medemblik en zijn al vroeg op pad gegaan. Zelf ben ik ook al even up & running. Medewerker Cloe Lankhorst opent voor ons de deuren en biedt mij een bak koffie aan en de dames een kop thee. ByBorre is een initiatief van ontwerper Borre Akkersdijk en Arnoud Haverlag en is een textiel ontwikkellaboratorium. Borre licht dit later zelf toe als een plek waar volop kan worden geëxperimenteerd en uitgeprobeerd. Cloe laat de deelnemers zien welke stappen worden gezet en met welke partijen wordt samengewerkt. We bekijken de showroom met voorbeelden van kleding en samples van fabrikanten die hier is ontwikkeld. Aan de kleding hangt een materialenkaart met daarop de plek waar het materiaal vandaan komt. Tijdens de rondgang door het bedrijf bekijken we de afdelingen fabricage en ontwikkeling.
Aan de basis van het textiellab staat de vraag hoe je vanuit creativiteit kunt zoeken naar oplossingen binnen bestaande kaders. De speelruimte in de gangbare textiellabs is daarvoor doorgaans te beperkt. Oplossingen zijn gevonden in de digitalisering van het weven van patronen. Daartoe heeft Borre met een partner vanuit de tech industrie succesvol naaldbewegingen benaderd als pixels, zoals een digitaal beeld is opgebouwd. Met een pallet aan kleuren die door elkaar worden gebruikt kunnen diverse kleurvlakken worden samengesteld. Daardoor kunnen collecties minder tijdgevoelig worden uitgevoerd. De garens worden ingekocht via bestaande fabrikanten. De herkomst van de grondstoffen wordt vermeld bij het product op een textielkaart. Daarop staat het type knitware, de samenstelling en herkomst van het textiel, de zorg die het materiaal vraagt en de ecologische voetafdruk. De competenties die in dit bedrijf met name worden ingezet zijn nieuwsgierig zijn en een onderzoekende houding. In de samenwerkingen worden disciplines non hiërarchisch samengebracht met een open en transparante houding t.a.v. processen en kennis. De bedoeling is dat makers de regie terug krijgen. Deze aspecten maken dat grote stappen kunnen worden gezet in de snelheid van werken, het voorkomen van afval door overproductie en in de mate van complexiteit die kan worden bereikt.
Na de koffiepauze neemt Dirk van Deursen van de brancheorganisatie voor meubel en interieur CBM het woord. In een beeldende presentatie zien we wat sinds het grondstoffenakkoord* uit 2017 binnen de meubelindustrie is ondernomen. Met name voor de grootste vervuilers zoals matrassen en het gelamineerde plaatmateriaal worden oplossingen gezocht. Een ander punt dat concreet wordt bekeken zijn grondstoffen uit afval, zoals zaagsel en reststukken**. Door een pyrolyse techniek worden stoffen getoetst op de mogelijkheid van het herwinnen van mineralen. De eerste voorbeelden zijn, naast het besef dat er veel moet gebeuren, hoopgevend. Zeker als men de regelgeving op Europees niveau voor wil zijn. Door de presentatie ontstaat tussen deelnemers een gesprek over wat je nu als school zou kunnen en moeten doen. Door het strakke tijdschema zetten we deze gesprekken voort tijdens de lunch.
Na de lunch bezoeken wij het niet ver gelegen Aectual. Dit bedrijf maakt met name interieur oplossingen en elementen met de 3D printer. We kijken naar een presentatie van Hedwig Heinsen en Remco van der Wijk. Voor de grondstoffen wordt naar plantaardige oplossingen gezocht en geëxperimenteerd. Men probeert zo milieuvriendelijk te werken, maar daar zijn wel grenzen aan te stellen, dit is mede afhankelijk van de hoeveelheid tijd die binnen het team van vijftien personen beschikbaar is. We zien in de showroom voorbeelden van vloeren, kamerschermen en room dividers, plantenbakken en elementen die buiten kunnen worden toegepast als architectuurstukken. Indien delen niet meer kunnen voldoen dan worden deze in de shredder opnieuw een grondstof voor het productieproces. Het ophalen en fijnmalen van geprinte stukken is een service van het bedrijf. Ook worden wegen gezocht om de productie op locatie te kunnen doen door wereldwijde samenwerkingen met bestaande labs. Ook bij dit bedrijf is openheid en transparantie belangrijk en worden medewerkers aangespoord naar oplossingen te zoeken en te experimenteren.
Het restdeel van de middag vind plaats in de ruimte voor het HMC lab in Solaris, het bijgebouw van HMC Amsterdam. Aan de hand van vragen kijken we terug op de bedrijvenbezoeken en de informatie die wij hebben ontvangen en wat dit kan betekenen voor het onderwijs. De vele opmerkingen en suggesties worden kort in de gehele groep besproken. Studenten zijn daarin gelijk aan docenten en professionals. Om vier uur is een online sessie over een onderwijsinitiatief van het Mbo college Zuidoost en de opleiding ondernemen en vakmanschap. Wat mij in het bijzonder aanspreekt is de flexibele opzet van de opleiding en de checking in en out aan het begin en het einde van de dag. Een ander aspect zijn de vele evaluaties die het effect van het leren versterken. Na deze presentatie volgt de borrel ter afsluiting met de rodenbiet bitterbal in de hoofdrol, als een smakelijke innovatie. Alle bouwstenen komen vandaag samen.
De volgende activiteit van het innovatielab is de hackathon op 16 februari en 26 april 2023.
** https://www.cbm.nl/dienstverlening/innovatie/wood-loop/
Marco Cornelisse 