Je hebt bijters, grazers en tunnelbouwers. Het zijn de aantasters van waardevolle collecties. Insecten, schimmels en knaagdieren zijn ongeziene gasten in de museale wereld, tenzij goed geprepareerd en tentoongesteld in het Natuurmuseum Brabant in Tilburg. Of stevig vastgeprikt op een kartonnen ondergrond in een grenen display-bakje achter glas. We zijn vandaag te gast op de werkplek van Nadine, student collectiebeheer. Het Natuurmuseum is gespecialiseerd in opgezette beesten en heeft een uitgebreide en waardevolle collectie. In het depot ook algen, minerale gesteenten en allerlei soorten insecten. We mogen het allemaal bekijken en bewonderen.
Belangrijk is je bewust te worden van de ideale voedingsbodem voor organismen. ‘Zoek altijd naar de oorzaak van aantasting’. Jaap geeft een interactief hoorcollege met een projector op de witte wand. Hij stelt vragen en verteld vanuit de praktijk. Vocht, warmte en duisternis zijn perfect voor alles wat je niet wilt. Aspergillus niger, Lepisma saccharina, het roomtipje, het zijn tot de verbeelding sprekende namen. Doden is echter de enige remedie, en liefst zo snel en effectief mogelijk. Dat kan door een actieve luchtstroom, gammabestraling, plakdoosjes, verhitting en bevriezing. Twee maal invriezen is belangrijk om de natuurlijke afweer van insecten tegen extreme koude te omzeilen.
Na de lunch gaan maken we een rondgang door het museum. Een kleurrijke verzameling vogels, vissen, grote plastic insecten, een reusachtig potvisskelet en een gereconstrueerde mammoet met synthetisch haar. Door de warmtecamera bekeken, die aangesloten is op een televisie, krijg je een zwarte neus en zwarte bril, en licht je verder oranje op. Op de eerste verdieping is een dino speelhoek ingericht voor kinderen. Een promotiefilm over Brabant toont het ‘diervriendelijk’ varkens fokken, inclusief bijt-schommel en een televisie in de varkensstal. Televisie als varkensvoer, het is mij door een maatschappij leraar ooit voorgehouden, is eindelijk waarheid geworden. Ik kijk al jaren niet meer en het bevalt prima. Op de tweede verdieping vinden we alles over seks en voorplanting. Twee skeletten, een parend leeuwenkoppeltje, de vagina van een Aziatische olifant op sterk water. Daarna door naar de derde verdieping, waar een oud NS treinstel als symbool voor een ontdekkingsreis staat opgesteld. Links en rechts kun je uitstappen in thematische ruimten.
Mooi opgezette dieren. De apensmoeltjes halen het niet bij een levend exemplaar. Ze zijn wel veel rustiger en laten zich goed bekijken. Veel interactieve speeltjes die prikkelen. De opstellingen zijn vooral educatief. De laatste afsluitende opdracht voor vandaag is in een groep van drie in een bepaalde ruimte te gaan bekijken welke bedreigingen kunnen voorkomen en deze in kaart brengen. We bespreken in een rondgang de groepsbevindingen. Waar lopen hier de leidingen? Is er daglicht intreding? Wat zijn buitenwanden? Onder een verlaagd plafond lopen bijna altijd knaagdieren buiten het zicht. Die plafonds vind je dus nooit in een depot. Een goede oplossing is de (levende) museumkat. We zijn wat later klaar vandaag. Om vijf uur ga ik met de auto weer richting Amsterdam. Thuisgekomen liggen twee muizenvallen met brood en pindakaas er onberoerd bij. Mijn woonbootmuis heeft nog steeds niet toegehapt. Morgen weer iets anders lekkers proberen, of zal ik toch die professionele val met elektroshock via het internet bestellen? Ik voel mij geïnspireerd.
Marco Cornelisse 