Einde februari heb ik in Stockholm de meubelschool Malmstens bezocht waar ik een exclusieve rondleiding kreeg van universiteitslector Martin Alltweg. Martin werkt ook parttime in het eigen bedrijf Sandemar, zie www.ateliersandemar.se. De school in Zweden is een stuk kleinschaliger dan het hmc, met een sterke nadruk op kwaliteit. Ook is het een driejarige hbo opleiding. Als inspiratie voor de toekomst van ons een onderwijs voldoende aanleiding voor een bezoek.
De Carl Malmsten (https://carlmalmstenstiftelsen.se/en/carl-malmsten/) meubelschool is sinds een aantal jaren deel van de Linköping Universiteit en heet nu Malmstens. Veel van de bekende Zweedse meubelen en meubeldesign uit de 20ste eeuw is op deze school ontstaan. De opleidingen kennen drie leerjaren en worden als bachelor (hbo) opleiding gegeven. Na de bachelor kan eventueel een master worden gevolgd op een vervolgopleiding; Malmstens geeft deze overigens (nog) niet. De richtingen die kunnen worden gevolgd zijn ambachtelijk meubelmaken, meubelontwerpen en meubelstofferen. De afdeling meubelrestauratie is een aantal jaren geleden gestopt bij een gebrek aan studenten. De voertaal is Zweeds en de school onderhoud nauwe banden met organisaties in Japan en Mexico.
De opleiding is per leerjaar opgedeeld in drie blokken, een indeling die het hmc in het verleden ook had. Naast het onderwijs op de school wordt ook stage gelopen. Ook worden reizen georganiseerd. Op het moment van mij bezoek werd overlegd over een bezoek aan Japan.
Voor de meubelbeurs in Stockholm (is een speciale display gemaakt als promotie voor de opleiding. De kleine vaasjes die 3D geprint zijn is een oefening voor de studenten om met digitale technieken te leren werken. Interessant is dat een aantal opdrachten achter elkaar worden gegeven binnen een tijdsframe van drie dagen. De meubelmakers en ontwerpers bedenken en maken in het eerste jaar een krukje om materialen en technieken te onderzoeken.
Een eerste product dat gemaakt wordt van hout door de studenten is een krukje. Bovenstaand de producten van de groep meubelmakers. De werkstukken worden binnen een week gemaakt.
De krukjes van de groep ontwerpers staan op een display aan de bovenzijde van de wand en zijn gelabeld.
Docenten hebben een speciale werkruimte om aan kleine eigen projecten te kunnen werken en om vooral zelf te blijven maken. Dit laatste is deel van de filosofie van de school.
Ruimte met naaimachines voor het stikken van textiel. Voor de meubelmakers is een speciale stoffeer ruimte ingericht naast de werkplaats van de stoffeer opleiding. De stoffeerders die worden opgeleid beginnen meestal een eigen bedrijf als zelfstandig stoffeerder.
In de werkplaats worden ontwerpen van stoelen getoetst door het maken van een model op schaal.
In de werkplaatsen staat een collectie van stoelen die door studenten zijn gemaakt aan de bovenzijde van de ramen en rond de gemeenschappelijke tafel. Ook worden alternatieve ontwerpen gemaakt op basis van bestaande stoelontwerpen.
De school heeft een machinale met diverse houtbewerkingsmachines en een lasersnijder, waar op korte termijn een CNC machine aan wordt toegevoegd. De machinale wordt grondig schoon gehouden op vaste momenten van de dag. Op het moment van het bezoek waren de studenten in college waar zij informatie kregen over textiel innovaties (niet op de foto).
In het Materiaallab staan de nieuwe technieken, waaronder de 3D printers. In het lab kunnen diverse proeven worden gedaan zoals kleur en oppervlakte behandeling en worden materialen op hun eigenschappen onderzocht.
In de studentenruimte die met de school is verbonden is naast een keuken ook een bibliotheek en studieruimte ingericht. Daar kunnen studenten naast literatuur en studieboeken veel tastbare voorbeelden vinden in de vorm van tekeningen en houten samples.
De wijze van zagen en toepassen van hout wordt met name gedoceerd. Op de afbeelding wordt het verschil in uitstraling getoond.
De studenten in het eerste jaar maken in de werkplaats een tafeltje door toepassing van traditionele technieken. Het tafelblad wordt samengesteld uit massief houten delen. De ronde regels worden opgebouwd met een schenkel techniek. De pootjes zijn verjongd en licht gebogen. Met name aan de richting van het fineer en de perfecte afwerking wordt veel aandacht besteed. Dit aspect van het werk wordt ook uitgebreid geoefend op kleine modellen.
De werkstukken van studenten staan ter inspiratie uitgestald in de publieksruimte van de school.
Het werk van studenten van Malmstens die zijn afgestudeerd worden ook getoond in het exclusieve warenhuis NK (Nordiska Kompaniet) in het centrum van Stockholm. Bovenstaand o.a. twee gestoffeerde banken en een aantal meubelen waaronder een schrijftafeltje met laden.
Het feit dat de Malmstens opleiding in de Zweedse taal wordt gegeven kan voor Nederlandse studenten een obstakel zijn, tenzij je je als student in de Zweedse taal wilt bekwamen. Echter zou één stage van één of twee perioden wel tot de mogelijkheden kunnen behoren, omdat de school ook studenten uit Mexico en Japan voor korte tijd onderbrengt.
Een alternatief voor Malmstens is de meubelontwerp opleiding in Zuid Zweden even boven Gothenburg; https://www.gu.se/en/study-gothenburg/bfa-programme-in-wood-oriented-furniture-design-k1mdt. Deze school biedt een bachelor en een master in de Engelse taal. Bijkomstig interessant voordeel is dat: No fees are charged for EU and EEA citizens, Swedish residence permit holders and exchange students. Aanmelden voor deze opleiding gebeurt middels een portfolio voor 1 maart voorafgaand aan het jaar waar de studie begint.
Marco Cornelisse 